Lomatia: winterharde exoten uit het Zuidelijk halfrond
Zuid Amerika:
In Zuid-Amerika zijn Lomatia-soorten te vinden in de Andes van Chili en Argentinië, waar ze deel uitmaken van de unieke flora van de gematigde regenwouden en bergachtige gebieden. Twee prominente soorten uit deze regio zijn Lomatia ferruginea en Lomatia hirsuta. Beide soorten zijn aangepast aan de koele, vochtige omstandigheden van de Andes en groeien op hoogtes tussen 500 en 2.000 meter, vaak in de buurt van rivieren en op vochtige hellingen.
Habitat en omgevingsomstandigheden
In Zuid-Amerika groeien Lomatia-soorten in gematigde regenwouden die gekenmerkt worden door hoge neerslag, koele zomers, en koude winters. Deze gebieden ontvangen vaak sneeuw in de winter, en de planten zijn goed aangepast aan de vochtige bodems en de wisselende temperaturen. Ze gedijen in rijke, organische bodems, meestal in de nabijheid van beekjes en rivieren waar de bodem goed gedraineerd is.
Lomatia ferruginea
Lomatia ferruginea, ook bekend als de “Fierro plant,” is een struik of kleine boom die vooral voorkomt in de gematigde regenwouden van Zuid-Chili en Argentinië. Deze plant groeit vaak in bossen die worden gedomineerd door de Nothofagus-soorten (zuidelijke beuk), samen met andere koudebestendige planten zoals Drimys winteri en varens. De bladeren van Lomatia ferruginea zijn leerachtig en diep ingesneden, en de plant bloeit met kleine crèmekleurige bloemen die bestuivers aantrekken.
De plant heeft het bij ons niet gered in de tuin, omdat hij veel te droog stond. De plant stond voor een zuidmuur in zandgrond, en dat schijnt toch niet ideaal te zijn. Ik denk dat klei grond of misschien leemgrond beter is. Het zou misschien kunnen op zandgrond, mits je hem in de zomer goed water geeft.
Lomatia hirsuta
Australië
In Australië komen verschillende Lomatia-soorten voor die goed aangepast zijn aan koude klimaten, waaronder Lomatia myricoides, Lomatia fraseri, en Lomatia tincoria.
Lomatia myricoides
Deze soort, ook wel “River Lomatia” genoemd, Endemisch in Victoria en New South Wales, men vindt de soort vaak in een vochtige omgeving en heeft in zijn natuurlijke omgeving een gemiddelde regenval tot ongeveer 1000 mm in New South Wales en tot 1500 mm in de ‘Blue Mountains’.
De plant groeit vaak in de ondergroei van eucalyptusbossen en regenwouden, in de nabijheid van soorten zoals Eucalyptus delegatensis. Het trekt bestuivers aan met zijn geurige witte bloemen en draagt bij aan bodemstabilisatie langs oevers.
Deze Lomatia werd voor het eerst beschreven in 1807 door de Duitse Botanicus Karl Friedrich von Gaertner als Embothrium myricoides.
Lomatia myricoides heeft lancetvormige blaadjes met een spitse top. De plant groeit uit tot een grote houtachtige struik tot een kleine boom van twee tot vijf meter. De plant bloeit in de zomer met crème witte bloemen van 7 tot 8 mm lang zijn. De stam van de plant is bruingrijs en doet enigszins ruig aan. De plant heeft een zogenaamde ‘lignotuber’ waardoor hij na een bosbrand weer uitloopt. In Australië is de plant opgewassen tegen volledige schaduw, maar dat zal bij ons niet aan te raden zijn.
Bij ons is deze plant volledig winterhard.
Lomatia fraseri
Lomatia fraseri, of “Mountain Lomatia,” groeit in de koelere bergachtige streken van New South Wales en Victoria op hoogtes tussen 600 en 1.500 meter. Deze struik of kleine boom wordt vaak aangetroffen in vochtige bossen en subalpine gebieden, samen met soorten zoals Eucalyptus pauciflora (snow gum). Lomatia fraseri is bestand tegen koude winters en zware vorst. De plant heeft mooie getande bladeren en een frisgroen blad.
Deze plant is al jarenlang winterhard bij ons in de tuin, zonder enige vorm van bescherming. Deze Lomatia staat bij ons voor een zuidmuur in zandgrond, waar het lekker warm kan worden en hij heeft nog nooit enige vorm van schade gehad.
Lomatia tincoria
Lomatia tincoria groeit voornamelijk in de koelere bergachtige streken van Tasmanië. Deze soort wordt aangetroffen in vochtige, goed doorlatende bodems, vaak in de nabijheid van beken en in open bossen. De plant heeft leerachtige bladeren en draagt kleine crèmekleurige bloemen. Deze soort was voor het eerst beschreven in 1805, door de Franse natuurkundige F. Jacques Labillardière als Embothrium tinctorium.
Ecologische Rol en Gebruik
Alle drie de soorten spelen een belangrijke ecologische rol door het stabiliseren van bodems, het aantrekken van bestuivers en het ondersteunen van lokale biodiversiteit. Hoewel ze niet bekend staan om medicinale toepassingen, zijn ze populair vanwege hun sierwaarde en winterhardheid in tuinen.
Bij ons in de L. tincoria volledig winterhard en heeft nog nooit schade gehad, ik denk dat hij al iets van 10 jaar in de tuin staat.
Verzorging:
In het algemeen houdt Lomatia van vochtige grond en een plek in de volle zon tot halfschaduw met goede drainage.
Aangezien de Lomatia tot de Protea behoort is het raadzaam voorzichtig te zijn met fosfaat en zou ik de plant zeker geen mest geven met een hoog fosfaat gehalte.
Stekken:
De plant is makkelijk te stekken. Neem stekjes van 4-6 cm lang en maak een kleine wond aan de onderkant.
Gebruik een hormoongel om de stek te laten wortelen in een mengsel van zaaigrond, zand en perliet met bodemverwarming.
De stekken kunnen wortelen binnen 3 weken. Zorg ervoor dat de stek ongeveer 2-4 blaadjes heeft en die kunt u ook door de helft knippen.
Winterhard:
Lomatia myricoides, L. fraseri, L. hirsuata en L. tincoria zijn alleen winterhard bij ons in de tuin.
Verkrijgbaarheid:
Update:
L. ferruginea is in de zomer van 2016 doodgegaan in de tuin, omdat de plant waarschijnlijk veel te warm en te droog heeft gestaan.
De plant stond in de volle zon, op een plek met reflecterende warmte, alle andere soorten staan in 2024 nog steeds in de tuin.
